Γράφει για το mymommy η Μαριάνα Γρηγοράκου – Παιδίατρος
Έχουν τα παιδιά χοληστερίνη;
Τα τελευταία χρόνια, η αλλαγή του τρόπου ζωής και της διατροφής της οικογένειας, σύμφωνα με τα πρότυπα του δυτικού κόσμου, οδήγησε στην εμφάνιση των διαταραχών των λιπιδίων σε πολύ μικρότερες ηλικίες.
Τι είναι η χοληστερίνη;
Στο αίμα μας φυσιολογικά, κυκλοφορούν λιπίδια (η χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια, η LDL, η HDL κλπ), τα οποία είναι σημαντικά για την λειτουργία του οργανισμού μας. Ιδιαίτερα στα νήπια, παίζουν σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη των κυττάρων.
Η χοληστερόλη αυξάνεται σταδιακά μετά τη γέννηση και φτάνει τα επίπεδα των νέων ενηλίκων περίπου στο 2ο χρόνο ζωής.
Όταν σε εργαστηριακό έλεγχο του αίματος βρούμε υψηλές τιμές χοληστερόλης ή τριγλυκεριδίων, τότε λέμε ότι έχουμε υπερχοληστερολαιμία (οι παλαιότεροι λένε χοληστερίνη), υπερτριγλυκεριδαιμία κλπ.
Που οφείλεται;
Η αύξηση των λιπιδίων του αίματος οφείλεται
- Σε διατροφή που είναι πλούσια σε λίπη
- Σε γονιδιακούς παράγοντες
- Σε παθολογικές καταστάσεις του οργανισμού (σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισμός κ.α.)
Η συχνότερη κληρονομική μορφή είναι η οικογενής υπερχοληστερολαιμία και η συχνότερη μη γονιδιακή αιτία είναι η παχυσαρκία.
Συνήθως, οι διαταραχές εμφανίζονται στην ενήλικο ζωή, ωστόσο οι βλάβες στις αρτηρίες δημιουργούνται κι εξελίσσονται από την παιδική κι εφηβική ηλικία. Εργαστηριακά, οι ανεβασμένες τιμές διαπιστώνονται στην παιδική ηλικία.
Πότε κάνουμε προληπτικό έλεγχο στα λιπίδια του αίματος στα παιδιά;
Όταν υπάρχει γονέας με χοληστερόλη >240mg/dl
- Όταν ένας γονέας/παππούς/γιαγιά εμφάνισε έμφραγμα, προκάρδιο άλγος ή εγκεφαλικό επεισόδιο σε ηλικία <55 ετών
- Σε παιδιά με άγνωστο οικογενειακό ιστορικό
- Σε παιδιά με δείκτη μάζας σώματος >85η ΕΘ
- Σε παιδιά με υπέρταση, διαβήτη ή υποθυρεοειδισμό
- Σε παιδιά με νεφρική ή ηπατική ή άλλη χρόνια νόσο
- Σε παιδιά που λαμβάνουν χρονίως κορτιζόνη
- Σε εφήβους καπνιστές
Η πρώτη μέτρηση λιπιδίων γίνεται χωρίς νηστεία. Εάν οι τιμές είναι οριακές, δίνονται οδηγίες διατροφής και άθλησης κι επαναλαμβάνονται.
Κάθε πότε ελέγχουμε την χοληστερίνη ενός παιδιού;
Εφόσον υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, ο έλεγχος γίνεται μετά τα 2 έτη, με εξέταση αίματος. Οι αποδεκτές και οι παθολογικές τιμές των λιπιδίων είναι οι εξής:
| Επίπεδα | Ολική χοληστερόλη (mg/dl) | LDL (mg/dl) | Τριγλυκερίδια (mg/dl) |
| Αποδεκτά | Λιγότερο από 170 | Λιγότερο από 110 | Λιγότερο από 115 |
| Οριακά | Ανάμεσα σε 170-199 | Ανάμεσα σε 110-129 | Ανάμεσα σε 115-139 |
| Υψηλά | Περισσότερο από 200 | Περισσότερο από 130 | Περισσότερο από 140 |
- Εάν τα αποτελέσματα του παιδιού είναι αποδεκτά, τότε επαναλαμβάνουμε καθε 3-5 χρόνια.
- Εάν τα επίπεδα είναι οριακά, επαναλαμβάνουμε κάθε ένα χρόνο
- Εάν τα επίπεδα είναι είναι υψηλά, θα πρέπει να αλλάξει η διατροφή και ο τρόπος ζωής του παιδιού και να επαναλάβουμε σε 6 μήνες.
Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την υψηλή χοληστερίνη και τα υψηλά τριγλυκερίδια;
Αλλάζουμε την διατροφή του παιδιού μας:
Οι οδηγίες αφορούν παιδιά άνω των 2 ετών. Σε βρέφη και παιδιά <2 ετών δεν επιτρέπεται η ιδιαίτερη μείωση του λίπους ή της χοληστερόλης, αφού είναι μια περίοδος ταχείας ανάπτυξης και απαιτεί υψηλή ενεργειακή κάλυψη.
- Προσέχουμε το μέγεθος των μερίδων.
- Kάθε γεύμα να σερβίρεται με λαχανικά
- Μαγειρεύουμε ψάρι 2-3 φορές/εβδομάδα (περιέχει ω-3 λιπαρά)
- Προτιμούμε άπαχο κρέας
- Ψωνίζουμε ψωμί και δημητριακά ολικής άλεσης
- Τρώμε όσπρια εβδομαδιαίως
- Φρούτα κάθε μέρα
- Χρησιμοποιούμε ελαιόλαδο
- Αυξάνουμε τις φυτικές ίνες στη διατροφή (μειώνουν την απορρόφηση της χοληστερόλης)
- Χρησιμοποιούμε προϊόντα για την μείωση της χοληστερόλης (πχ Becel)
- Αφαιρούμε την πέτσα των πουλερικών πριν το μαγείρεμα
- Περιορίζουμε τις σάλτσες που έχουν πολλές θερμίδες
- Αποφεύγουμε τα ζωικά λιπαρά (λιπαρά κρέατα, ζωικό βούτυρο)
- Αποφεύγουμε την κατανάλωση άνω των 2-3 κρόκων αυγών/εβδομάδα
- Αποφεύγουμε το πλήρες γάλα. Προτιμούμε ημιαποβουτυρωμένο γάλα και γαλακτοκομικά (τυριά, γιαούρτια) με χαμηλά λιπαρά
- Αποφεύγουμε τα τηγανιτά φαγητά (κρέας, ψάρι, πατάτες)
- Αποφεύγουμε τα έτοιμα προϊόντα από φούρνους (τυρόπιτες, λουκανόπιτες κλπ γιατί έχουν αυξημένα trans λιπαρά)
- Μειώνουμε την πρόσθετη ζάχαρη, συμπεριλαμβανομένων ποτών και χυμών που περιέχουν ζάχαρη
- Αποφεύγουμε πολύ παχυντικά γλυκά.
Ενθαρρύνουμε την φυσική άσκηση
Η φυσική δραστηριότητα μας προστατεύει από την καρδιαγγειακή νόσο. Άσκηση και σωστή διατροφή βελτιώνουν την κατανομή του λίπους στο σώμα, τη φυσιολογική ροή του αίματος, διατηρούν την αρτηριακή πίεση σταθερή και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη.
- Ελαφριά ή μέτρια άσκηση για 60 λεπτά, κάθε μέρα (γρήγορο περπάτημα, ποδηλασία).
- Έντονη άσκηση 3 φορές την εβδομάδα (τρέξιμο, κολύμπι, ομαδικά αθλήματα, τέννις , μπάσκετ, ποδόσφαιρο κλπ)
- Ενθάρρυνση ενεργού παιχνιδιού για 1 ώρα/ημέρα (παιδιά <8 ετών)
- Μειώνουμε το χρόνο τηλεόρασης 1-2 ώρες/ημέρα
- Μειώνουμε το χρόνου βιντεοπαιχνιδιών και tablets.
Συμβουλεύουμε τους εφήβους για το αλκοόλ και το κάπνισμα
- Το κάπνισμα μειώνει την καλή χοληστερόλη (HDL) και βλάπτει τα τοιχώματα των αγγείων)
- Η κατάχρηση αλκοόλ στην εφηβική ηλικία ενοχοποιείται για καρδιαγγειακή νόσο
Φαρμακευτική αντιμετώπιση
Δεν συνηθίζεται στην παιδική ηλικία. Μπορεί να χορηγηθεί σε παιδιά που είναι >10 ετών, εφόσον έχει αποτύχει η διατροφική αντιμετώπιση με δίαιτα περιορισμένων λιπαρών για τουλαχιστον 6-12 μήνες. Τα παιδιά αυτά θα χρειαστούν εξειδικευμένη πααρακολούθηση.
Μαριάνα Γρηγοράκου
Παιδίατρος Εντατικολόγος
Αιγαίου πελάγους 7, Αγία Παρασκευή
210 6001504, 6937188747
****(σε περίπτωση αναδημοσίευσης – αναπαραγωγής οποιουδήποτε άρθρου επιβάλλεται η χρήση του συνδέσμου της σελίδας του άρθρου ως πηγή)
